ZIEKTES - PIJN – (DIEREN)GEVAREN

Wat te doen?

Onmiddellijk je reisverzekering verwittigen. Facturen en andere documenten goed bewaren om onmiddellijk bij thuiskomst aan je reisverzekering te geven.

AMOEBENDYSENTERIE

Via besmet vuil water en ongekookt voedsel. Symptomen: uitgeput, vermoeid en lusteloos. Stevige, stinkende ontlasting en met bloed en slijm die er als rode gelei uitziet. Veroorzaakt dikke-darminfectie. Tot de complicaties behoren hepatitis, lever-en longabces en darmperforaties. Behandeling: veel drinken, maximale rust en een dosis Flagyl.

BETEN van Dieren

Krachtig wassen en spoelen met een sop van sodiumzeep. Gedesinfecteerd verband gebruiken.

Zie ook bij wonden en zweren, slangen, schorpioenen, etc.

BLAREN

Blaren moeten intact blijven omdat anders het risico van infectie van het weefsel eronder toeneemt. De blaren moeten worden schoongemaakt en afgedekt zodat schoenen er niet tegenaan drukken waardoor ze groter worden of opengaan.

1. Maak het gebied rond de blaar met steriel water goed schoon. Hierdoor wordt het gevaar van infectie kleiner als de blaar opengaat.
2. Maak het gebied voorzichtig droog en pas op de blaar niet open te maken (of de huid op te lichten als hij al open is). Leg een groot schoon verband over de blaar. Probeer te voorkomen dat de schoen tegen de blaar schuurt.

BLOEDNEUS

Op grote hoogte kan spontaan een bloedneus ontstaan. De patiënt moet met zijn hoofd naar voren zitten zodat er geen bloed in zijn keel komt. Hij moet 10 min. de neus net onder de neusbrug dichtknijpen, waar het bloedvat over het kraakbeen loopt. Blijf steeds 10 min. knijpen tot het bloeden stopt.

DENGUE FEVER (Knokkelkoorts)

Besmetting gebeurt via muggenbeten overdag. Duurt een week en leidt gewoonlijk tot immuniteit.

Symptomen: Koorts (hoge koortsaanvallen) en meestal felle spierpijnen. Meestal verschijnen er rode vlekjes enkele dagen na het uitbreken van de koorts (goed kijken, ze kunnen klein zijn en er kunnen er weinig zijn). Volgende symptomen kun je ook hebben: hoofdpijn, misselijkheid en overgeven.

Wat te doen?

Geen behandeling. Direct naar ziekenhuis gaan. Een vrij lange herstelperiode (6 dagen ziekenhuis + 15 dagen ben je nog moe, energieloos en volledig uitgeput en dien je in de nabijheid van een ziekenhuis te verblijven). De ziekte geneest vanzelf. Er zijn geen doeltreffende geneesmiddelen. Uiterst zeldzaam kan de ziekte dramatisch verlopen met bloeddrukval en bloedingen.

DIARREE

Bij diarree kun je ook het volgende hebben: koorts, braken en buikkrampen.

Wat te doen?

• Veel water drinken (thee, citroen, fruitsap) en blijven eten (zoute koekjes) (kleinere gespreide maaltijden)
• Na ieder toiletbezoek één beker of glas ORS drinken. Dit kun je zelf maken: 6 afgestreken koffielepels suiker en 1 koffielepeltje zout per liter vloeistof. Een beetje banaan eten voor de kaliumtoevoer.
• Transitremmer nemen (= loperamide bv. Immodium) om de stoelgangfrequentie te verminderen. Te gebruiken alleen bij een gewone waterige diarree (Na de eerste ontlasting 2 capsules innemen; daarna 1 capsule na elke ontlasting, max. 4 per dag).
• Bij diarree met een bepaalde kleur of indien de diarree langer aanhoudt, de dokter raadplegen. Het is een meer ernstige diarree die te genezen is met anti-infectieuse middelen zoals antibiotica.
• Volg het diarree-SCHEMA!

Preventie:

• Handen wassen voor het eten en tijdens de bereiding
• Besmet water vermijden (alleen gebotteld water drinken en anders water ontsmetten)
• Bereid groenten en fruit zelf en schil ze vlak voordat je ze opeet. Fruit met dunne schil geeft een risico en bladgroenten moeten gekookt worden.
• Eieren zijn veilig als ze vers zijn en bacteriën gedijen in melk en kaas.
• Voedingszaken waar veel vliegen zijn vermijden

Hoe innemen Tarivid 400? Met vloeistof doorslikken (op nuchtere maag of tijdens maaltijd). Vermijd zonlicht (UV) en bij optreden pijn achillespees (ter hoogte van de enkel) behandeling onmiddellijk stoppen!

DIEFSTAL/VERLIES van dokumenten, geld, etc.

• Politie verwittigen en proces-verbaal laten opmaken

Met het proces-verbaal en 4 pasfoto’s ga je naar de Indonesische ambassade of consulaat van België (of een ander Europees land). Zij bezorgen je een vervangend reisdocument. Geef ze ook copies of de nummers van je reisdocumenten, dit maakt de procedure sneller.
* Ambassade Jakarta België: Deutsche Bank Building, 16th floor, Jalan Imam Bonjol 80, 10300 Jakarta Pusat, tel. 62-21-316.20.30, email: Jakarta@diplobel.org
* Ambassade Singapore België: 14-01 Temasek Tower, Shenton Way 8, 068811 Singapore,
tel. 65-220.76.77, email: Singapore@diplobel.org
* Ambassade Indonesië te België: Tervurenlaan 294, 1150 Brussel, tel. 02/771.20.14 of 02/771.17.76
* Ere Consulaat Medan: Jalan Kapt. Pattimura 459, Medan (62) (61) 82.10.559 - (62) (61) 82.10.991
* Ere Consulaat Surabaya: Jl Darmo Baru, I, 35, Surabaya, (62) (31) 711.047

• Card-Stop: (32) 70/344.344 (card stop binnen de 24 uur na diefstal). Visa opnieuw aanvragen in een grote bank in het land zelf.

GELE KOORTS

Symptomen: plotselinge koorts, hoofdpijn en pijn in ledematen. De mond voelt opgezwollen aan, in braaksel kan bloed zitten, de ogen zijn bloeddoorlopen. Na drie of vier dagen wordt de koorts minder maar de patiënt lijdt aan verstopping, pijn in de nieren en produceert steeds minder urine. Het braken neemt toe en de huid krijgt een gele tint voordat herstel intreedt. Op de 10^e dag is de patiënt genezen of dood. Behandeling: rust en verpleging.

HONDSDOLHEID (Rabiës)

Symptomen: koorts, slechte eetlust, hyperactiviteit, dorst, niet kunnen drinken

Dieren die besmet zijn kunnen agressief zijn en aanvallen. Hondsdolheid wordt vooral via het speeksel verspreid. Daarom is niet alleen een beet gevaarlijk, maar ook de aanraking van de pels die de dieren schoonlikken. Het virus bevindt zich ook in de uitwerpselen.

Bij een dierenbeet de wonde met water (5 min. water over de wond gieten) en sodiumzeep uitwassen en vervolgens ontsmetten met isobetadine. Indien beet diep en bloedt de wond, oefen dan druk uit met verbandgaas. Hou de wond boven het hart. Dan arts raadplegen om te oordelen of vaccinatie mogelijk is.

DIEREN – GEVAARLIJKE ROOFDIEREN - CONFRONTATIES

Als je oog in oog komt te staan met een groot dier, BEVRIES (sommige dieren kunnen stationaire objecten niet goed waarnemen. Blijf staan als het dier je nog niet heeft gezien.). Ga langzaam achteruit en spreek op een kalme manier. Vermijd het maken van plotselinge bewegingen en bedenk dat dieren vrees kunnen ruiken. Blijf kalm. Normaal gezien zal het dier ook teruggaan.

Als een dier lijkt te gaan aanvallen, kan dat zijn omdat u zijn vluchtroute blokkeert. Ga hem uit de weg.

Als het dier aanvalt, ren dan in de vorm van een zigzag – dieren zoals de neushoorn vallen aan in een rechte lijn en hebben slechte ogen. Luid roepen en kabaal maken KAN een roofdier op de vlucht jagen. In een boom klimmen is de laatste optie, maar het kan zijn dat je lange tijd ‘geboomd’ blijft als het dier volhardend is.

Wilde kat Wilde honden Beren Wolverines

(tijger, etc.) (vossen, etc.)

Wilde zwijnen Stekelvarkens

BEREN

Zolang een beer op zijn achterpoten staat valt hij niet aan. Betuig hem respect. Trek je langzaam, zonder opvallende gebaren terug. Probeer niet hard te lopen. Je daagt hem dan uit tot een achtervolging en zo snel als een beer is geen mens. Probeer niet het water in te vluchten. Hij zwemt sneller dan de gezusters Muis.

^-In uiterste nood, als men een aanvallende beer niet meer uit de weg kan komen, bestaat er uit veler ervaring maar één mogelijkheid: gaan liggen. Voor dood spelen. Je oprollen. Bewegingloos blijven liggen, ook als een beer aan je gaat snuffelen

Beren hebben een zeer fijne neus en ruiken al van heel ver. Geloof dus niet dat je onopgemerkt blijft als je zo zachtjes mogelijk door een berengebied trekt. In tegendeel: maak zoveel lawaai als je kunt. Beren zijn namelijk uiterst gevoelig voor lawaai. Het is daarom aan te bevelen bij een tocht door een berengebied een hels kabaal te maken, te fluiten, kiezelstenen in een pan te schudden en dat soort dingen. Het is zeer waarschijnlijk dat de beer zich dan walgend terugtrekt en zijn recht van overpad niet laat gelden.

In een auto, een hut of zelfs in een tent is men tamelijk veilig voor beren, vooropgesteld dat je er geen etenswaar in hebt opgeslagen. Beren zijn vraatzuchtig. Als ze een lekkernij ruiken zijn ze in staat om moeiteloos een auto of een hut af te breken, laat staan een tent. Verpak in je auto de levensmiddelen dus zo hermetisch dat ze geen geur verspreiden en neem geen etenswaar mee in een hut of tent, maar berg die op 10 meter van je slaapplaats, op een hoogte van 3 meter en minstens 2 meter van de boomstam.

Laat geen afval in de buurt van je bivak rondslingeren. Zet je tent niet op een voormalige bivakplek op. De beer kan dat plekje misschien beschouwen als een goede voedselplaats. Vermijd ook wildsporen die langs een rivier- of meeroever lopen: beren plegen daar te vissen en zien jou als concurrent.

Zwarte beren zijn het minst gevaarlijk. Bruine beren gelden als bedreigender. Zeer gevaarlijk zijn de grijze beren, de zogenaamde grizzly's. De ijsbeer met zijn witte pels is de schrik van elke reiziger langs de poolkusten: als solitaire beer gaat hij op mensen af en vreet ze op. Het gevaarlijkste zijn echter - om het even welke kleur ze hebben - beremoeders die hun jongen voeden.

BIJEN – WESPEN - HORZELS

Als er een zwerm op je afkomt: door dichte bosjes of kreupelhout gaan lopen.

De steekplaats insmeren met Azaron-crème en eventueel een nat verband.

BLOEDZUIGERS

Bloedzuigers laten zich uit bomen en struiken op mensen vallen of vallen vanuit het gras aan. In een paar seconden kunnen zowat 100 bloedzuigers zich op iemand vastzuigen. Het bloedverlies kan dodelijk zijn.

Wat te doen?

Deppen met alcohol, zout, azijn of een sigaret (gloeiend stukje hout of vlam). Daarna de bloedzuiger er voorzichtig uittrekken

Voorkomen door je sokken over je broek te dragen.

HONDEN – Wilde

Als een hond aanvalt pak dan eerst een stok en gooi die weg. Het is mogelijk dat de hond denkt dat je wilt spelen, achter de stok aanrent en hem kwispelstaartend bij je terugbrengt. Laat hij zich niet tot het spelletje verleiden houd hem dan je rugzak voor. Hij zal zich daarin waarschijnlijk vastbijten en een tijdje niet loslaten: jouw kans om je verdediging te organiseren. Pepperspray is ook effectief. Wilde honden of verwilderde honden sluiten zich in de wildernis vaak aan bij reizigers. Als duidelijk is dat ze niet bijten en als er geen kans op hondsdolheid bestaat - waarom zou je ze dan wegsturen? Het kunnen trouwe metgezellen zijn.

KROKODILLEN – ALLIGATORS – KAAIMANNEN

De gewoonten verschillen van streek tot streek. Soms vallen ze zonder provocatie aan en soms trekken ze zich terug als een mens verschijnt. Maar ze zijn wel boosaardig als men ze de weg naar het water afsnijdt (ze hebben net zo’n kleur als de oever en worden dikwijls over het hoofd gezien).

LUIZEN – VLOOIEN – MIJTEN

In de bewoonde wereld zijn vlooien zeldzaam geworden. In de wildemis kunnen hun beten pijnlijk zijn en ziekten overdragen: pest, gele koorts, lintworrnen. Daarom moet je twee dingen weten. Ten eerste: vlooien springen van een koud lichaam af. Pak daarom nooit neergeschoten klein wild of vogels onmiddellijk beet, maar wacht tot de lichaamswarmte verdwenen is. Dan zijn ook de vlooien afgemarcheerd. Ten tweede: vlooien zijn bang voor water. Loop je vlooien op ga dan vaak in het water, maak je haar en wenkbrauwen voortdurend nat, draag natte kleding, slaap in een besprenkelde tent. Vlooien vinden dat zo ongezellig dat ze zonder te groeten opstappen.

Luizen en mijten veroorzaken huidirritatie, schurft en ziekten als vlektyfus. In veel hutten van inboorlingen heeft dit ongedierte zich gevestigd. Die hutten niet betreden. Voorzichtig met persoonlijke contacten en bij de aanschaf van handwerk. Voor het geval je luizen en mijten hebt opgelopen en geen bestrijdingsmiddel bij je hebt: wassen met sodiumzeep, je kleren driemaal per week uitkoken (waardoor ook de larven worden gedood). Als je luizen hebt kun je ook je kledij boven rook houden.

OLIFANTEN – BUFFELS – ELANDEN

Zijn betrekkelijk vreedzame dieren zolang ze zich in kudden bevinden en de mens niet al te dichtbij komt. Solitairen zijn echter naar alle waarschijnlijkheid boosaardig. Ze vallen de mens niet zelden al van grote afstand aan.

PIRANHA

Leven in Zuidamerikaans water. Er wordt weliswaar aangenomen dat zij geen zwemmer aanvallen, zolang ze geen bloed ruiken, maar een wondje loop je in de wildernis al gauw op en bij het minste spoortje bloed worden ze vraatzuchtig. Daarom is uiterste voorzichtigheid geboden, zelfs bij het wassen van je handen, het poetsen van je tanden of bij het water halen.

Moet je hoe dan ook een rivier oversteken dan is het aan te bevelen een dood dier in het water vast te binden. De piranha's worden door de geur van bloed aangetrokken. Als je stroomafwaarts van het kadaver het water oversteekt kom je misschien heelhuids aan de overkant.

SCHORPIOENEN

De steek van de grotere schorpioenen kan dodelijk zijn. Ze vallen alleen aan als ze in het nauw raken. Daarom: kleren, slaapzak, tent en schoenen zorgvuldig nakijken en uitschudden.

Wat te doen bij een beet:

Het slachtoffer zo snel mogelijk naar een ziekenhuis brengen. Wond met rust laten. Niet insnijden of uitzuigen, geen ijsklontjes op de wond. Eventueel afbinden met brede doek net boven het getroffen gebied. Lokale pijn kan heel heftig zijn, eventueel paracetamol geven.

SLANGENBETEN

Slangen zullen een mens niet achtervolgen. Ze bijten alleen wanneer zij zich in het nauw gedreven voelen. Er dreigt alleen gevaar als ze tot op een meter zijn benaderd.

Hoe slangenbeten voorkomen?

• Slangen met rust te laten
• Stil te staan tot de slang zich terugtrekt, ze bijten meestal alleen naar bewegende objecten
• Voordat men de schoenen aantrekt in de schoenen te kijken.
• Goed schoeisel en een lange broek te dragen bij het trekken.
• Stevige handschoenen en lange mouwen dragen bij het sprokkelen van hout of het oppakken van keien in gebieden waar slangen voorkomen.
• ‘s Nachts bij het lopen bijlichten met een zaklamp.
• Bij kamperen bij voorkeur de tent in een gebied zetten waar geen begroeiing is, of maai de vegetatie rond de tent of hut kort af.

Behandeling slangebeten:

• Wond niet behandelen! Niet insnijden of uitzuigen. Geen ijsklontjes op de wond! Een stevig breed verband aan leggen om het getroffen lichaamsdeel, niet op de wond maar juist erboven. Getroffen lichaamsdeel lager houden dan het hart. Tegen de pijn kan Paracetamol gegeven worden. Slachtoffer zo snel mogelijk naar dichtsbijzijnde ziekenhuis of medische hulppost brengen. Treden er na 15 tot 30 min. geen vergiftigingsverschijnselen op – het opzwellen van de verwonding, hoofdpijn, droge en samentrekkende mond – dan mag je aannemen dat de slang niet giftig was. Giftige slangen moet je indien mogelijk na het bijten doden zodat je hem later aan een arts kunt laten zien. Elke slangenbeet moet door een arts behandeld worden want sommige beten kunnen namelijk na lange tijd nog schadelijke gevolgen hebben.
• Bepaalde cobrasoorten spuwen het gif tot wel 4 meter ver. Komt het in je oog: onmiddellijk uitwassen. Gevaar voor blindheid! Het gif dat op de huid terecht komt is niet gevaarlijk. Met sodiumzeep afwassen.

SPINNEN

Van de spinnen zijn alleen de zwarte weduwe, de heremietspin en de tarantella levensgevaarlijk, alle herkenbaar aan hun zwarte kleur en aan witte, gele of rode vlekken.

TEKEN

Best verwijderen met een teken-pincet. Grijp de teek vast en met een draaiende beweging uit de huid halen. Met een gewone pincet grijp je het beestje zo dicht mogelijk bij je huid vast en trek het gelijkmatig met een constante kracht los. Zorg dat het hoofd en de monddeeltjes niet blijven zitten. Deze kunnen verzweren.

Nadien goed ontsmetten.

Bij Huiduitslag/huidzwelling = ronde vlek met rood centrum dien je de dokter te raadplegen om de ziekte van Lyme te voorkomen. Je kunt last hebben van griepverschijnselen zoals hoofdpijn, koorts en koude rillingen. Deze fase is goed te bestrijden met antibiotica.

Het beste is het lichaam nu en dan te controleren op teken. Alsook je slaapzak.

TIJGERS – LEEUWEN – LUIPAARDEN

Zijn meestal niet zo gevaarlijk als men denkt. Ze trekken zich meestal terug als ze een mens ruiken. Vooral oude dieren, die geen jacht meer kunnen maken op ander wild, loeren soms op mensen. Als je een katachtig roofdier tegenkomt verdient het aanbeveling je langzaam zonder opvallende bewegingen terug te trekken.

GIARDIASIS

Veroorzaakt door de parasiet Giardia in water dat met geïnfecteerde urine of faeces besmet is. Symptomen: veroorzaakt diarree en ingewandskrampen.

HITTEKRAMPEN

De eerste waarschuwing dat men door de hitte bevangen is, ze komen vooral voor in de armen, benen en buikspieren. Meestal is er gebrek aan zout in het lichaam. Symptomen: oppervlakkige ademhaling, overgeven, krampen, duizeligheid. Behandeling: naar schaduw overbrengen, rust, water drinken met een klein beetje zout erin opgelost.

HITTE – Door hitte bevangen

Wanneer we aan hoge temperaturen en een hoge vochtigheidsgraad worden blootgesteld, waarbij door overmatige transpiratie verlies aan lichaamsvocht optreedt. Symptomen: bleek gezicht, huid koud maar toch transpirerend, pols zwak. Gepaard met duizeligheid, slapte en misschien ook krampen. Patiënt kan gaan ijlen of bewusteloos raken. Behandeling: als bij krampen.

HOOGTEZIEKTE

Symptomen: braakneigingen, bleekheid, druk in het hoofd, duizelingen, ademnood, heftige hartkloppingen.

Vanaf 3000 meter hoogte kan de veranderde luchtdruk vroeg of laat, naar gelang de lichamelijke fitheid, hoogteziekte veroorzaken. Als dit zich voordoet dan staat er nog maar één ding te doen: zo snel mogelijk afdalen. Dit gebeurt het beste te voet. De hoogteziekte ontwikkelt zich snel tot een roestoestand, die tot onbezonnenheid leidt.

Adviezen:

• Een goede lichamelijke conditie is belangrijk
• Langzaam wennen aan de hoogte. Niet te snel naar een hoogte boven de 3000 meter te stijgen.
• Het handhaven van een goede vochtbalans van groot belang is. Tijdens de fysieke inspanningen dienen een ruime hoeveelheid vocht en voldoende voedsel (koolhydraten) te worden ingenomen.
• Niet de nacht op het hoogste punt door te brengen, maar altijd weer 300 tot 500 meter te dalen. "Climb high sleep low".
• Bij niet ernstige klachten wat rust te nemen en extra te drinken. De tocht kan dan na enkele dagen worden voortgezet
• Goed letten op de urineproduktie.
• Bij de lichte vorm van hoogteziekte kan paracetamol tegen de hoofdpijn genomen worden

JETLAG

Het lastigst is vliegen van oost naar west = vooruit in de tijd reizen bv. van België naar Azië.

Bij lang zitten je benen en héél je lichaam zo goed mogelijk bewegen tegen bloedklonters.

Hoe jetlag voorkomen?

• zorg dat je goed uitgerust bent alvorens te vliegen
• tijdens het vliegen voldoende rusten. Korte hazenslaapjes zijn aangeraden. Probeer ’s nachts je uren te slapen die je anders thuis slaapt. Doe je slaapmasker en oordoppen in.
• Drink voldoende water tijdens de vlucht, want tijdens lange vluchten droog je uit.
• Eet lichte maaltijden en geen alcohol voor of tijdens de vlucht
• Stel je horloge gelijk volgens de tijd van je bestemming (zeker als je naar het oosten reist).

KOORTS

Beste is bij koorts direct arts te bezoeken. Dan wordt een bloedtest gedaan om te kijken of de malariaparasiet in het bloed aanwezig is en ook of je al dan niet knokkelkoorts (dengue fever) hebt.

Zie verder ‘Wat te doen’ bij Malaria.

LEPTOSPIROSIS (ernstige vorm: ziekte van Weil)

Overgedragen op mensen door dieren die met de Leptospira-bacterie besmet zijn (ratten, vee, muizen, honden, varkens). Opgelopen door contact met besmette urine of foetusvocht. Dringt binnen via schaafwondjes of mond, neus, keel of ogen. Symptomen: veroorzaakt grieperige symptomen (koorts, rillingen, hoofd- en spierpijn). Ernstiger vormen leiden tot hersenvliesontsteking, geelzucht, nierdysfunctie, bloedingen en hartbeschadigingen.

LEVERBOT

Komt in bepaalde tropische gebieden voor in rivieren, beken en meren, dringt zelfs bij het wassen door de huid naar binnen en kunnen een slopende, dodelijke ziekte veroorzaken.

Remedie: alleen gegarandeerd zuiver water gebruiken.

MALARIA - Muggen

Tijdig herkende malaria is perfect te behandelen, zonder gevaar voor terugkerende aanvallen. Malaria Tropica is de gevaarlijkste vorm en kan zonder behandeling binnen enkele weken dodelijk aflopen.

Symptomen: meestal eerst een ‘grieperig’ gevoel (kan in het begin lijken op een gewone griep) met spier- en gewrichtspijnen, gevolgd door (hoge) koorts met koude rillingen en hoofdpijn, waarna je snel ernstig ziek kan worden. Soms gaat malaria gepaard met spijsverteringsproblemen (diarree, braken, misselijkheid) en buikpijn.

Alarmsymptomen: de koorts bestaat langer dan 3 dagen; de urine is donker gekleurd; er ontstaat geelzucht; kortademigheid; verminderd bewustzijn. Hier is dringende hospitalisatie aangewezen.

Een malariacrisis kan gepaard gaan met zeer hevige hoofdpijn en hevige koortsaanvallen.

Wat te doen?

Bij aanhoudende koorts (24 uur) en andere malaria-symptomen, direct naar arts/ziekenhuis gaan (het zou ook kunnen knokkelkoorts zijn) om bloedonderzoek te doen. Indien hulp niet onmiddellijk bereikbaar, neem dan zeker je noodmedicatie (malaria-kuur) in, waarna de verschijnselen binnen twee dagen dienen te verdwijnen.

Welke noodmedicatie gebruiken?

Bestaat uit een combinatie van twee medicijnen:

KININE: 1 dosis van 500 mg kinine om de 8 uur (dus 3 per 24 uur) gedurende minstens 4 dagen. Zo de koorts traag daalt, neemt men de kinine best nadien nog enkele dagen langer in à rato van 1 dosis om de 12 uur.

In Zuid-Oost-Azië en in het Amazonegebied dient men steeds 7 dagen kinine in te nemen.

Dus 1 kuur bestaat uit 21 kapsels van 500 mg. Bewaringstijd: indien de capsules zich in een goed gesloten, bruin glazen flesje bevinden met droogcapsule, is de bewaartijd 1 jaar (in een kartonnen doosje is dit veel korter).

DOXYCYCLINE (vibratab 100 mg): Men start tevens (indien braakneigingen wacht men tot de 3^e dag) met 2 capsules van 100 mg, gevolgd door 1 capsule van 100 mg/per dag gedurende de volgende 6 dagen. Dus 1 kuur bestaat uit 8 pillen (7 dagen). Doxycycline moet zittend worden ingenomen met veel vloeistof of tijdens de maaltijd. Het kan soms aanleiding geven tot fototoxiciteit en schimmelinfecties in de mond of genitaliën. Alsook slokdarmproblemen. Zon vermijden!

Hoe te voorkomen?

• Smeer een muggenreceptent op je bij zonsondergang, ’s nachts en bij zonsopgang (de malaria mug is enkel dan actief)
• slaap onder een muskietennet
• draag lichte kledij die héél je lichaam bedekt.
• Eet zo weinig mogelijk suiker.
• Neem grote doses vitamine B1. Vele muggensoorten worden daardoor afgeschrikt
• Vermijd moerassen en poelen. Hoe hoger en koeler je bent, des te minder de muggenplaag.
• Wrijf je gezicht en handen met vochtige aarde (modder), olie of vet in.

Java & Bali zij niet zo gevaarlijk. Hoe verder naar het oosten (Lombok, Sumbawa, Flores) hoe meer kans op Malaria. Alsook op Kalimantan, Sulawesi, Molukken en Irian Jaya.

ANTI-INSECT REPELLENT DEET

Niet aanbrengen op beschadige huid (bv. Wonden en zonnebrand). 10 min. aanbrengen voor blootstelling aan direct zonlicht. Eerst zonnecrème aanbrengen, na 30 min. DEET. Altijd handen wassen met zeep na aanbrenging. Indien insmering niet nodig is (bv. als je slaapt onder muskietennet) de behandelde delen van de huid goed met water en zeep wassen. Opgepast voor de ogen!

MIJNWORMEN

Parasitaire larf komt lichaam binnen via geïnfecteerd drinkwater of door de blote huid heen, gewoonlijk via de blote voeten bij lopen in vochtige, besmette aarde. Ze kunnen longontsteking veroorzaken of zich tot wormen ontwikkelen van 1,25 cm in de ingewanden die bloedarmoede en lusteloosheid (lethargie) veroorzaken. Larven in de bloedstroom kunnen longontsteking veroorzaken. Behandeling: met de medicijnen Alcapar en Mintazol (Mintezol).

MIJTENKOORTS

Mijten brengen de ziekte over via beten. De beet merkt men gewoonlijk niet op, maar na een paar dagen ontwikkelt er zich daar een pijnlijke plek. Symptomen: ernstige hoofdpijn, rillingen en koorts ontwikkelen zich binnen 10 dagen. Ziekte is vergelijkbaar met enkele vormen van vlektyfus, met een huiduitslag die na ongeveer 10 dagen verschijnt. Zij wordt op dezelfde wijze behandeld.

OGEN – Pijnlijke ogen bv. sneeuwblindheid, etc.

Kan het gevolg zijn van overmatige zonbestraling – vooral op en bij de zee, in de woestijn en op met sneeuw overdekt terrein (= sneeuwblindheid) of van overmatig blootgesteld zijn aan de zon of aan stofdeeltjes. Behandeling: in schaduw rusten, ogen afdekken na de ogen gebet te hebben met warm water. Gebruik een zonnebril of houtskool om de huid onder de ogen zwart te maken om herhaling te voorkomen.

RUGPIJN

Lage rugpijn kan ontstaan door het dragen van een zware rugzak of andere inspanning. Deze oefeningen herstellen de natuurlijke kromming van de ruggegraat en verlichten rugpijn. De rug strekken:

1. Ga geheel ontspannen op de buik liggen. Plaats je tenen op de grond met de toppen naar beneden.
2. Rust op de ellebogen en krom de rug
3. Strek de armen en rek u uit. Blijf steeds naar voren kijken.

SAO PAULO-KOORTS

Tyfus verspreid door teken. Symptomen en behandeling als bij tyfus.

SCHIMMELS, RODE HUID, etc.

Deze plaats goed droog houden. Wat talkpoeder doet wonderen.

SCHISTOSOMIASE; Schistosomiasis (Bilharziasis; Bilharzia)

Is een ziekte in de blaas of darmen, overgebracht door een microscopisch kleine parasitaire platworm (larve) in traag stromend zoet water (door besmet drinkwater of een wondje tijdens het baden). Wordt ook door parasieten in zoetwaterslakken overgebracht. Indien je toch zwemt, na het baden je onmiddellijk krachtig afdrogen. Symptomen: veroorzaakt jeukk, astmatische aanvallen, leververgroting, irritatie van de urinewegen en bloed bij de urine. Behandeling: het medicijn Niridazol.

SHOCK

Symptomen: Diagnose met de nagelproef: na op een vingernagel te hebben gedrukt keert de rode kleur niet onmiddellijk terug, maar pas na twee of meer seconden, naar gelang de intensiteit van de shock. Verdere aanwijzingen: mversnelde, zwakke polsslag, koude huid, transpiratie op het voorhoofd, angstgevoelens, rillingen. De shockpatiënt blijft meestal bij bewustzijn.

Behandeling: het slachtoffer onmiddellijk in de shockpositie leggen: op de rug, beide benen loodrecht omhoogheffen en zo enige tijd houden, dan de patiënt met de benen omhoog neerleggen. Warmteverlies vermijden. Polsslag en ademhaling voortdurend controleren. Als het slachtoffer bewusteloos is: geen vocht toedienen. Verstikkingsgevaar!

TANDPIJN

• Bij gewone tandpijn: pijnstiller Paracetamol
• Tandpijn met stevig opgezette wang of kin of zwelling van de kaak gecombineerd met koorts): Ibuprofen of Naproxen of Antibioticumkuur bv. Amoxicilline of Erytromycine

TYFUS

Wordt door luizen of rattenvlooien overgedragen. Het ziekteverloop is: overgeven, hoofdpijn, misselijkheid, uitslag over het hele lichaam, delirium, coma en de dood. Behandeling met onder andere antibiotica.

UITSLAG – Rode prikjes op de huid

Dit zijn kleine parasieten die zich onder de huid ingraven zoals de peervormige larven van de horzel of de kleine tropische zandvlo. Zij dienen te worden verwijderd voordat zij de weg openmaken voor verdere infectie.

URINE die donker is:

Je drinkt te weinig.

VERGIFTIGING

Symptomen: Vergiftiging door eten of drinken zijn te herkennen aan: braken en schuim op de mond of een droge, verkrampte mond, buikloop, extreem langzame of snelle polsslag, krampen, verlammingsverschijnselen, bewustzijnsstoornissen, bewusteloosheid, opwinding, extatische vrolijkheid, ademhalingsstoornissen, ademstilstand, extreem rood of bleek gezicht, opvallend wijde pupillen.

Behandeling: De beste remedie tegen plantenvergiftigingen is braken (overgeven bv. door vinger diep in de keel te steken).

VERSTUIKTE ENKEL – VERREKTE SPIEREN

Een verstuikte enkel is een verwonding van zacht weefsel die goed te behandelen is. De pijn wordt door beweging of belasting vergroot. Een flinke zwelling is gebruikelijk.

1. stilleggen van het getroffen deel, dan ijs of koud compres erop, dan samendrukking en tenslotte hoog leggen van het getroffen deel. Laat het getroffen deel direct na het ongeluk rusten en stabiliseer en ondersteun het (om de pijn te verminderen).
2. Is er ijs, wikkel dat dan in een doek en leg het op de getroffen plek. Anders neem je een doek die in koud water doornat is gemaakt.
3. Druk de zwelling met een dik verband samen. Leg het getroffen deel hoog op een stevige steun. Controleer om de 10 min. de bloedstroom.

VLEKTYFUS

Wordt verspreid door kleerluis en door de rattenvlo. Deze ziekten komen voor in onhygiënische omstandigheden. Symptomen: hoofdpijn, misselijkheid en na ongeveer vier dagen, huiduitslag die zich verspreidt van de oksels naar de borst, buik en dijen. Slachtoffer kan herstellen na 12 dagen of raakt in delirium, coma of overlijdt. Behandeling: antibiotica. Er is ook een vaccin beschikbaar.

WONDEN en ZWEREN

1. Een bloedende wond even laten 'doorbloeden' zodat deze wordt 'schoongespoeld'. Het bloed mag niet in de wond worden geveegd.
2. Voordat u de wond behandelt, moet u uw handen wassen en goed drogen. Indien nodig kunt u uw handen wassen met een ontsmettingsmiddel zoals Betadine.
3. Zorgvuldig uitwassen met schoon water
4. ontsmetten met een krachtige ontsmettende zalf bv. Bactroban (2 tot 3x per dag in een dun laagje op plaats aanbrengen) of via Iso-Betadine.
5. De wond bedekken en verbinden met een gedesinfecteerd verband.

Weet dat de meeste infecties door ondeskundig ontsmetten worden veroorzaakt. Daarom is het soms beter stap 4 niet te ondernemen. Alleen beten van dieren moeten uitvoerig met een sopje van sodiumzeep worden gespoeld en gewassen.

ZANDVLOKOORTS

De beet van een zeer kleine vlieg, veroorzaakt jeuk die door krabben erger wordt en kan leiden tot zere plekken en zweren die een toegangspoort voor verder infectie zijn. Hoofdpijn, bloeddoorlopen ogen en griepachtige symptomen kunnen eveneens optreden. De koorts houdt ongeveer drie dagen aan. Behandeling: rust en vocht.

ZONNEBRAND

Met blaren: Vermijd verder blootstaan aan de zon. Blijf in de schaduw. Gebruik pijnstillende middelen. Bedek alle blaren met verbandgaas maar prik ze niet open!

ZOUTGEBREK

symptomen: spierkrampen, duizeligheid, misselijkheid en vermoeidheid.

KLEDIJ

ONDERHOUD SCHOEN

Leren schoenen moeten geleidelijk en herhaaldelijk behandeld worden bij het inlopen. Produkten op basis van was zijn prima (hoewel siliconen effectiever zijn dan was) en voorkomen dat het leer bij extreem koud weer barst. (siliconen- en wasspray is makkelijker en vlugger aan te brengen dan was en minder vettiger, dus de vuiligheid kleeft minder vlug aan de schoen).

• Na iedere wandelbeurt met borsteltje en water vuil wegschrobben
• Laten drogen (niet bij hittebron of in de zon!). Als ze redelijk nat zijn wat krantenpapier insteken zodat ze hun vorm blijven behouden. Ze drogen goed door ze omgekeerd op een stok te zetten. Zo kruipen er ook geen dieren in.
• Wrijf de droge schoenen met een vinger met impregneermiddel in (waterafstotende wax). De eerste maanden bij nieuwe schoenen nu en dan eens gewoon kleurloos ledervet aandoen (later iedere 2 maanden).
• Berg de schone schoenen op een koele plaats op.

RUGZAK

• Steek eerst en vooral een grote plastiek zak in de rugzak en daarin nog eens afzonderlijk alles apart ingepakt in plastiek zakken tegen de vochtigheid.
• De zware spullen zo dicht mogelijk tegen rug en zo hoog mogelijk, maar niet zo hoog dat de bepakking gaat zwaaien en je uit je evenwicht trekt.
• Het zwaartepunt moet recht naar onderen gericht zijn, zodat je schouders niet naar achteren getrokken worden en je niet voorover helt.
• Dingen die je veel gebruikt tijdens wandelen moeten makkelijk en vlug uitgenomen kunnen worden (dus in zijzakken steken of bovenaanrugzak).

SLAAPZAK

• Hou hem droog!
• Schud hem na gebruik eens goed uit.
• Draai hem binnenstebuiten om te luchten (laat hem ’s morgens een tijdje luchten).

OVERLEVEN

Pas op voor de psychische belasting door eenzaamheid en verveling. Eenzaamheid is de moeder van de angst. Verveling is de tegenstandster van de levensmoed. Als de angs je bevangt, als je je levenswil verliest, dan ben je verloren?

Eenzaamheid, verveling en ruzie zijn te overwinnen door bezigheden:

- Knutsel, bouw noodsignalen, zoek eten, jaag, vis, kook uitgebreid en neem daarvoor alle tijd, bekijk dieren, houd een dagboek bij, lees. Iedereen moet een interessant boek meenemen op een reis door de wildernis, niet alleen voor geval van nood. De dag kan lang duren.

- Leg een vuur aan. Een vuur doet wonderen.

- Verzorg je lichaam. Wie zijn uiterlijk verwaarloost verliest de discipline en daarmee zijn levenswil.

- Houd het ritme aan van de gewone plichtplegingen: op tijd opstaan, op tijd eten, op tijd wassen, op tijd rust nemen.

- Onderneem verkenningstochten. Zoek uit of er misschien een beter bivak is te vinden, een rijkere drinkwaterplek, een gunstiger jachtgebied. De oriëntatie niet uit het oog verliezen! Landkaarten tekenen. Op korte tochten verdwaalt men het makkelijkst. Het terugvinden van een bivak in de mist kan een heksentoer zijn.

- Maak de verkenningstochten steeds groter en ga na of men - van waterplaats tot waterplaats - de terugweg naar de bewoonde wereld kan maken of dat men beter kan blijven waar men is en ' daar afwachten of de noodsignalen worden gezien of opgevangen. Als men verder trekt, moet men op elke nieuwe verblijfplaats onmiddellijk weer noodsignalen aanbrengen.

ETEN EN DRINKEN

Zoek eerst en vooral een waterbron: een rivier, meer, poel of beek. Daar heb je water en vis!

WATER

Besmet water kan grondig de reis verpesten. Neem alleen water uit de natuur in uiterste nood. Vraag eerst drinkwater in hutten of bij mensen aan huis. Neem steeds stromend water en geen stilstaand. Neem in de bergen zo hoog mogelijk water, zo dicht mogelijk bij de bron boven dierenweiden en campings.

Herkennen van vervuild water: Water dat sterk ruikt, schuimt of borrelt. Water dat verkleurd is. Water uit woestijnmeren (vaak stilstaand en zout).Water uit bronnen zonder gezonde begroeiing daar omheen.

Water altijd filteren (doe een zakdoek in een kous en giet er water door). Daarna het water koken (10 min.). Indien je het niet kunt koken, doe er dan vloeibare isobetadine 10% povidone-iodine in (8 druppels per liter water) en laat het 2 uren inwerken.

Dieren brengen je naar drinkplaatsen: muggen wijzen je de weg naar vochtige plekken, vogels vliegen vooral bij zonsondergang in de richting van water, dierensporen voeren je naar drinkplaatsen (zoek sporen van verschillende dieren die samenkomen). Regenwater wordt ook opgeslagen in bamboe, cactussen, slingerplanten en de meeste planten met vlezige bladeren. Cactussen moet men zo hoog mogelijk doorsnijden en boomstammen en bamboestokken moeten worden geboord. Wortels en takken van waterhoudende bomen en struiken moet je boven een bak doorsnijden (water komt eruit als uit een waterleiding).

Water kun je verzamelen als het regent door je regenponcho zo te leggen dat het water erop valt en naar beneden loopt in iets dat je opvangt. Regenwater moet niet gezuiverd worden en kun je direct drinken.

Bij de ochtenddauw kun je met een vochtopnemend doekje over gras en bladeren vegen om het water zo op te vangen.

Je kunt ook water opvangen via de holtemanier/condensatiekuil (=de zonnedestillatie): je graaft een gat van ongeveer 1 meter doorsnee en 1 meter diep (of 90 cm doorsnede en 45 cm diep), zet er een pan midden in, leidt daaruit een slang naar boven en spant er een zeil overheen, dat met stenen of zand aan de zijkanten van het gat wordt vastgelegd. Dan leg je midden op dat zeil een steen, waardoor het kegelvormig omlaag hangt en wel zo, dat de punt van de kegel vlak boven de pan zweeft. De vochtigheid van de bodem, die door de zon wordt verwarmd, stijgt als waterdamp tegen de onderkant van het zeil en druppelt in de pan. Het levert je nog meer water op als je op de bodem van de destillatieput met bloed van dieren of met zout water doordrenkt en er planten of doorzweet ondergoed in gooit. Door de slang kun je het water opdrinken. Zonder de slang moet je de destillatieput afbreken waardoor je veel vocht verliest.

Deze Distilleerderij kan tegelijk dienst doen als val. Insecten en kleine slangen worden door het plastic aangetrokken. Kun je ook gebruiken om zeewater of urine drinkbaar te maken.

Condensatiekuil 1 & 2 & 3

De volgende methode is een eenvoudige manier om water te winnen. Bind een grote plastic zak om een boomtak of grote struik. Verzwaar de zak met een steen zodat de tak omlaag hangt: het water stroomt dan naar de punt van de zak.

Vegetatie(condensatie)zak 1 & 2 & 3 & 4

Zeewater (zoutwater) of urine kan gecondenseerd worden tot zoet water via hetzelfde principe als de zonne-distilleerderij. Doe zeewater in een kom en zet een mok in het midden. Leg een vel plastic over de kom en sluit dit af. Leg een steen in het midden zodat er een kegel boven de mok ontstaat. De lucht onder het plastic warmt op en als het zeewater warmer wordt, condenseert het als zoet water tegen de onderkant.

Of kook het onzuivere water en vang de stoom op in een doek erboven. Gebruik verscheidene doeken na elkaar. Haal ze met een stok van de pan om blaren te voorkomen. Als ze afgekoeld zijn kunt u het zuivere water uitwringen.

EETBAARHEIDSTEST (gifproef)

De beste remedie tegen plantevergiftigingen is braken.

Met deze simpele test kun je veel schadelijke planten onderkennen.

1. Ruiken - Maak de plant kapot en ruik. Gooi een plant die naar perzik of amandel ruikt weg. Een verdachte geur biedt kan gevaar betekenen voor gif.
2. Voelen - Wrijf het sap tegen een gevoelig deel van het lichaam (bv. de binnenkant van de arm of onder de arm tussen oksel en elleboog) en kijk of er geen irritatie of uitslag optreedt. Gaat de huid bij aanraking jeuken, vormen er zich blaasjes of wordt de huid rood: gevaar voor gif. Het gif dat door aanraking op de huid is gekomen, is met sodiumzeep snel te bestrijden.
3. Snijden – Komt er slijmerig of melkachtig sap uit: gevaar voor gif.
4. Lippen – mond – tong: Leg een stukje op de lippen, wacht 5 sec. en dan in de mondhoek, steeds vijf seconden wachten. Dan op de punt van de tong, dan eens tukje onder de tong, daarna kauwen op een stukje. Bemerk je binnen 5 min. een verdachte smaak – zeepachtig, bedorven, branderig, verdovend, stekend, irritatie, keelpijn of zo: gevaar voor gif. Spuug het uit en spoel je mond.
5. Slikken - Slik een kleine hoeveelheid door en wacht 5 uur. Eet of drink niets anders in deze periode. Doen er zich geen kwalijke reacties voor zoals herhaalde oprispingen, misselijkheid, maagpijn, buikkramp of andere negatieve symptomen, dan kun je het gevaar voor gif uitsluiten en grotere hoeveelheden ervan eten.

Daarnaast heb je ook de dierenproef: wat muizen, ratten, eekhoorns, konijnen, apen of beren aan plantaardig voedsel gebruiken is over het algemeen ook niet schadelijk voor de mens.

VIS VANGEN

Vis vangen is het simpelst om aan voedsel te geraken.

De avond en vlak voor zonsopgang is de beste tijd om te vissen en overdag vlak voor het begint te regenen, vlak voor een onweer of storm en ’s nachts bij volle maan of laatste kwartier.

Goede visgebieden zijn: stroomversnellingen, de uitmondingen van beken, watervallen, waar meren in rivieren overgaan, stroomafwaarts gelegen plekken achter rotsen, schaduwrijke oevers in de buurt van wortels en struiken.

Bij grote hitte en kou houden de vissen zich het liefst op grote diepte op.

Vis vangen het makkelijkst met draad en haak. Heb je geen vishaakjes bij je, dan kunnen ze provisorisch worden gemaakt van ijzerdraad, veiligheidsspelden, gespen, zakmesjes, nagelvijlen, vorken, hard hout, botten en dergelijke. Vanouds bekend is de zogenaamde spieshaak: een stuk hout, waarvan je een spiesje snijdt, in het midden vastgebonden en met lokaas op het bevestigingspunt van het spiesje aan een vislijn bevestigd.

Als aas gebruikt men insekten, de ingewanden van vogels, de maaginhoud van gevangen vis. Blinkers kunnen worden gemaakt van aluminiumfolie, munten, een lepel, stukjes glas, blik en dergelijke.

Een hengel heb je niet perse nodig. Voldoende is als men een vislijn over een soepele tak hangt of direct in het water laat hangen. De vislijn moet op het land van een handgreep zijn voorzien – van een stuk hout bijvoorbeeld.

Kleine vissen vang je het best met een schepnet: je buigt een tak in de vorm van een tennisracket en bevestigd daaraan een net van muskietengaat, ondergoed of van een ander waterdoorlatend geweven materiaal.

Een fuik is moeilijk te bouwen en men moet dat alleen doen als men lange tijd op een en dezelfde plek blijft. De tekening laat zien hoe men hem maakt. Een fuik levert het meeste op waar een rivier of een beek zich versmalt en waar de vissen noodzakelijkerwijs doorheen moeten zwemmen. In breed water of in meren en in poelen moeten de vissen met aas in de val worden gelokt.

Een fuik

Een nachtlijn

Nachtlijnen: Verzwaar het ene eind van een lijn en bevestig er op enige afstand van elkaar haken aan en voorzie deze van wormen als aas. Als u de lijn in het water gooit, geeft hij u de kans zowel vissen te vangen die aan de oppervlakte, als op de bodem of daartussenin hun voedsel zoeken. Bevestig het vrije eind stevig op de oever. U kunt deze lijn 's avonds uitzetten en de volgende morgen ophalen - gebruik hem trouwens ook overdag - maar het is het beste de wormen bij tussenpozen te vervangen, zelfs als u nog niets hebt gevangen, omdat verse, nog bewegende wormen meer aandacht trekken.

VIS BEREIDEN

Zeevis, die je vlak langs de kust vangt, en zoetwatervis moeten worden gekookt of gegrild vanwege mogelijke parasieten. Op volle zee kan men vis in geval van nood ook rauw eten, op voorwaarde dat ze niet giftig zijn. Giftige vissen zijn altijd gevaarlijk, ook al heb je ze urenlang gekookt!

Er zijn drie vuistregels om vergiftiging door vis te voorkomen:

1. Nooit de lever van een vis eten
2. Nooit een vis eten, die een bek heeft als een papegaaiesnavel
3. Nooit een vis eten die er niet zo uitziet als een leek zich een vis voorstelt.
4. Doe steeds de gifproef voor de zekerheid (de laatste proef, 8 uur wachten, kun je bij vis niet toepassen aangezien vis vlug bederft). Vis dient onmiddellijk opgegeten te worden!

Bij vissen de ingewanden verwijderen. De darmen kan men gebruiken als aas voor het vissen.

Hoe vis bereiden?

Boven op vuur roosteren geeft een lekkere rooksmaak.

1. Maak een driepoot van 3 takken die je bovenaan vastbindt.
2. Bind dan 3 groene stokken aan de buitenkant en leg er takjes op zodat je een rooster krijgt. Eventueel nat maken zodat het niet in vlammen opgaat.
3. Maak een wigwamvuur.
4. Plaats de driepoot boven het vuur en leg de schoongemaakte vis erop. Keer de vis als er wit sap uit komt. Houd het rooster zo hoog dat de vis niet verbrandt.

Een andere manier is vis op een spies steken en boven het vuur voortdurend draaien of stokje vastzetten in de grond.

---

Vis koken: 20 min. om zeker te zijn dat de parasieten eruit zijn.

WILD

Een manier om wild te vangen is via een boog te maken (120 cm) en naar een plaats gaan waar wild komt bv. bij een dierendrinkplaats (zie wildsporen waar er van verschillende dieren samenkomen), voederplaats of bosrand. Belangrijk is nooit over deze plaatsen te lopen (de menselijke geur verjaagt ze verschillende uren).

Klim 3 à 4 meter boven de grond (goed gecamoufleerd tussen de bomen). Alleen maar zinvol in een volledig vlak terrein. Bij een heuvelachtig landschap ruikt het wild je door de wind. Dan wachten tot ze langskomen (dit kan verschillende uren duren). Beste jachttijden zijn bij zonsopgang en zonsondergang.

Het dodelijk schot is vlak boven de voorpoot in het midden van de romp.

VALLEN EN STRIKKEN

De meeste kans voor jagers zonder ervaring en zonder wapens bieden vallen en strikken.

Er zijn strikken die onmiddellijk doden: waterstrikken, steenstrikken en sprongstrikken (zie tekeningen).

De waterstrik is geschikt voor bisamratten, ratten, eenden, ganzen en andere watervogels. Je hangt een strik aan een ijzerdraad of een touw met een doorsnede van ongeveer 12 centimeter over een wildspoor of een voederplaats in de buurt van een steil aflopende rivier of meeroever; je bindt er een zware steen aan en maakt het ijzerdraad of het touw vast aan de oever. Het gevangen dier probeert het water in te vluchten, sleept de steen mee, wordt onder water getrokken en verdrinkt.

De steenstrik is geschikt om herten, reeën en konijnen te vangen. Voor roodwild wordt de strik met een doorsnee van 60 centimeter op ongeveer 50 centimeter hoogte over een wildspoor gehangen, voor konijnen met een strikdoorsnee van 12 centimeter en ongeveer een handbreedte boven de grond. Het wildspoor moet met stenen en twijgen kunstmatig worden versmald, zodat de dieren maar één doorgang hebben: waar de strik hangt en met een ontspanner is vastgemaakt. Het striktouw wordt over een tak gehangen en aan de andere kant met een steen verzwaard. De steen moet aanzienlijk zwaarder zijn dan het te verwachten dier. Als het wild vastloopt in de strik en de ontspanner raakt valt de steen met een ruk naar beneden. Het dier wordt omhooggetrokken en onmiddellijk gedood.

de waterstrik

de steenstrik

De sprongstrik functioneert net zo: de strik wordt aan een gebogen en in deze stand aan een ontspanner vastgemaakte boom bevestigd; als het wild erin vastraakt springt de boom terug in zijn oorspronkelijke stand. Bij vorst werkt de sprongstrik niet. De boom bevriest in zijn gebogen stand en verliest zijn veerkracht.

Van de eenvoudige, met primitieve middelen gemaakte vallen werkt er maar één dodelijk en betrouwbaar: de klapval, die op wildsporen wordt neergezet en zo zwaar is dat hij kleine dieren onmiddellijk doodt. Voor herten, reeën en wilde zwijnen is dit soort vallen ongeschikt. Klapvallen en strikken kunnen voorzien worden van aas.

De sprongstrik De klapval

gewone strik

strik onder spanning met veer

Strik met veer en aas Trapeze strik

Wegrollende val met strik

Val met opgehesen zwaar voorwerp Vallende speerval

Valkuil met strop en aas

Haken met aas

Vishaken verborgen in vruchten of ander voedsel kunnen een effectieve methode zijn voor het vangen van vogels. De haken blijven vastzitten in de keel van de vogel.

Stokken met stroppen

Bind veel kleine stroppen van 1,25 tot 2,5 cm in doorsnee dicht bij elkaar aan een stok of tak; gebruik bij voorkeur paardehaar, maar elk sterk materiaal kan worden gebruikt. Plaats de stok, met de stroppen omhoog, op een plaats waar vogels graag overnachten. Vogels raken verstrikt wanneer ze proberen weg te vliegen. Niet verwijderen zodra één vogel is gevangen. Deze zal andere vogels lokken en spoedig zult u meerdere vogels hebben gevangen.

Niet je geduld verliezen! De eerste dieren worden pas na uren wachten gevangen: als de geur van de vallebouwer is verdwenen. Een lekker gevoel heb ik niet bij dit hoofdstuk: de jacht kan, zelfs als die bedreven wordt door ervaren mensen, bij de geringste fout op dierenmishandeling uitlopen. En het wild wordt vooral in gevaar gebracht als leken gaan schieten of vallen en strikken gaan aanleggen. De hiervoor beschreven methoden moeten dus alleen in uiterste nood worden gebruikt, als er geen plantaardig voedsel of vis - of een egeltje - te vinden is. Egels vluchten niet, maar rollen zich op met alle stekels opgezet. Het vlees is zeer voedzaam. Met een stevige klap van een stok in de nek dood je een egel snel en pijnloos.

Pijl en boog

De pijl en boog is het meest effectief van de geïmproviseerde wapens en gemakkelijk te maken. Er is maar weinig tijd nodig om hem goed te leren gebruiken. U kiest een soepele stok. Hij moet ongeveer 120 cm lang zijn, maar de grootte moet afgestemd zijn op de lengte van de persoon die hem gaat gebruiken.

Zo bepaalt u de juiste lengte van de boog voor u:

Houd het ene eind van de stok met uw rechterhand bij uw heup, steek uw linkerhand uit en markeer het punt dat u zodoende nog net kunt raken. Dan hebt u de voor u meest geschikte lengte bepaald.

Dit geeft u een boog van een standaard type (de grote handboog is veel moeilijker in het gebruik).

Geef de stok een zodanige vorm dat hij 5 cm breed is in het midden, en de breedte afloopt tot 1,5 cm aan de uiteinden. Maak op ongeveer 1,25 cm van beide uiteinden inkepingen (a) waar de boogpees over moet lopen. Verwijder de schors als u dat wilt. Wanneer de boog in de _luiste vorm is gebracht, wrijf hem dan helemaal in met olie of dierlijk vet.

Aanbrengen van de pees

Het beste materiaal voor de pees is ongelooide huid, in een reep van 3 mm gesneden, maar het kan ook met touw, koord, enzovoort. De stengels van oude netels hebben taaie vezels en deze kunnen in elkaar worden gedraaid om een redelijke boogpees te maken. Als de boog erg meegeeft, hebt u waarschijnlijk een kortere pees nodig, maar als de boog niet is gespannen, moet de pees slechts onder lichte spanning staan - de spanning komt voor het grootste deel pas als u de pees achteruittrekt om te schieten.

Bevestig de pees aan de boog met een dubbele slag en twee halve steken aan elk uiteinde. Als het hout niet is uitgewerkt, maak dan de pees aan één kant wanneer u de boog niet gebruikt om de spanning te verminderen, anders kan de boog uit zichzelf in de gebogen vorm blijven staan.

WILD BEREIDEN

De ziekten, die wilde dieren overbrengen, zijn voor leken moeilijk te herkennen, sommige kunnen alleen door de dierenarts worden vastgesteld. Als vuistregel geldt handen af van alle dieren:

• die zich opvallend gedragen, in de lucht happen, niet weglopen, omvallen, zonder aanleiding aanvallen of bij nadering blijven liggen;
• die vermagerd en schurftig zijn, waarvan de pels in de war is, die kwijlen, waarvan de pels (de veren) uitvalt of de hoorns of geweien onnatuurlijke vormen hebben;
• die aan een paar of aan alle lichaamsopeningen blaasjes, gezwellen of rode plekken hebben;
• waarvan het achterste is bevuild door uitwerpselen;
• waarvan de longen, lever en darmen opvallend gemuteerd zijn door rode vlekken, blaasjes en dergelijke.

Pak ook nooit neergeschoten klein wild of vogels onmiddellijk beet, maar wacht tot de lichaamswarmte verdwenen is. Dan zijn ook de vlooien afgemarcheerd

Neergeschoten wild moet je onmiddellijk van de ingewanden ontdoen en laten leegbloeden. Het bloed opvangen en drinken in geval van nood want het is voedzaam en bevat zout. Blaas, maag en darmen met grote voorzichtigheid verwijderen. De bek bij groot wild dichtbinden om te voorkomen dat de maaginhoud er door naar buiten komt. Ook de vacht aftrekken (zoals je een handschoen uittrekt). Verdacht vlees moet minstens 20 min. worden gekookt.

INSECTEN

Zijn waarschijnlijk de meest betrouwbare bron van dierlijk voedsel. Het nuttigst zijn termieten, mieren, kevers, sprinkhanen, krekels, bijen, rupsen en diverse waterinsekten. Vele zijn tijdens de hitte van de dag niet actief. Zoek ze in hoeken en gaten van bomen en achter de schors, in het weefsel en de zaaddoppen van planten, op vochtige plekken in de schaduw en op de bodem van poelen en stroompjes. Verzamel geen insecten die zich voeden met afval, kadavers of uitwerpselen, zij brengen infecties over. Felgekleurde insecten en hun rupsen zijn meestal giftig. Mijd alles wat er ziek of dood uitziet en stinkt. Mijd larven op de onderkant van de bladeren, dikwijls scheiden ze giftige vloeistof af. Ze stinken en voelen slijmerig aan. Grote kevers hebben vaak krachtige kaken! Insecten rauw eten hebben de meeste voedingswaarde, maar ze zijn smakelijker als ze zijn gekookt. Het vernietigd ook schadelijke bacteriën en parasieten, maar roosten is gemakkelijker. Leg ze op hete stenen/steunen of houdt ze in de vlammen. Verwijder poten en vleugels van grote insekten, alsook de haren die kunnen irriteren of blijven zitten in het spijsverteringskanaal. Bij een harige rups knijp je hem leeg – eet de huid niet. Haal van de kevers de harde schaal af. Kleinere insecten kunnen worden fijngedrukt tot een papje. Mieren moeten minstens 6 min. worden gekookt om het vergif te vernietigen. Wormen bevatten eersteklas proteïnen. Laat ze een dag vasten of knijp de darminhoud eruit alvorens ze te eten. Ze kunnen worden gedroogd in de zon of bv. op een steen en dan tot poeder vermalen.

Mijd slakken met felgekleurde schaal, die kunnen giftig zijn. Zeeslakken kunnen gevaarlijk zijn, beter niet eten. Laat slakken een paar dagen vasten. Zet ze een tijdje in zout water en kook ze tien minuten.

• Als je niets van voedsel meer hebt, kun je ook nog slangen, mieren, kikkers, hagedissen, salamanders eten. Ze voldoen niet aan je smaak, maar kunnen wel je leven redden. Ze moeten ontdaan worden van hun vel en worden geroosterd. Je kunt ze vangen in je zonnedestillateur want het is er vochtig.
• Alsook kun je krekels, sprinkhanen, mieren en andere insekten roosteren.
• Alsook roosteren of braden van wormen, muggen, vliegen, maden, termieten en ander ongedierte of insecten. Ze zijn zeer voedzaam.

HOE VOEDSEL CONSERVEREN?

Vlees in repen snijden en in de wind en zon hangen, dan is het binnen een paar dagen droog. Sneller gaat het boven een klein vuurtje van groen hout, dat dus sterk rookt. Zijn de repen vlees hard, zwart en helemaal droog geworden, dan is de conservering klaar. Vis als leek is te gevaarlijk om te conserveren!

WAAR JE ETEN STOCKEREN?

Bewaar het op een afstand van 10 meter van je slaapplaats op een hoogte van 3m. Als er beren zijn moet je het minstens 2 m van de boomstam af hangen.

VERVANGEND KOOKGEREI

Bv. om water te koken of vlees

• In plaats kan je grotere bladeren, boomschors of zeildoek gebruik. Deze materialen moeten steeds vochtig worden gehouden anders gaan ze branden.
• In bamboepijpen en de schalen van kokosnoten kan men water alleen maar verwarmen. Als het water gaat koken, gaan ze in vlammen op.

HOE EEN VUUR MAKEN?

• via een briqué/lucifers
• via brillenglas – spiegel – vergrootglas met zonnestralen

Hoe wigwamvuur maken?

1. Maak dan een wigwamvuur. Doe het gras uit in een vierkant en leg daar groene takken op een rij
2. Maak een wigwamvorm door 4 stokken tegen elkaar te zetten waarbij de toppen elkaar raken.
3. Laat in de wigwamvorm een gat om flink wat brandbaar materiaal (tondel bv. watten, mos, schors, dorre bladeren) in te leggen. Steek deze dan aan met vuur. Als de hitte groot genoeg is zal de wigwam vlamvatten en ineenvallen waardoor een gloeiend bed van kooltjes ontstaat waarop meer hout kan worden gelegd. De gloeiende houtskool moet heet genoeg zijn om te grillen maar waarboven de driepoot geen vlam vat.

Hoe Vuur in een greppel maken?

Dit vuur wordt tegen de wind afgeschermd doordat het lager ligt dan het grondniveau. Graaf een stuk greppel van 30 x 90 cm met een diepte van ongeveer 30 cm plus de dikte van een laag stenen die u op de bodem legt. Bouw het vuur bovenop de stenen. Zelfs wanneer het vuur is uitgegaan, blijven de stenen nog heet en vormen een uitstekende grill. Het vuur is tegen wind beschut, bespaart brandstof en de vlammen kunnen niet hoog oplaaien.

Roosteren

Geroosterd vlees smoort gaar in zijn eigen vet. De gemakkelijkste methode is het vlees aan een spit te rijgen en het boven de hete sintels van een vuur rond te draaien, of naast een laaiend vuur waar het heet genoeg is. Het voortdurend ronddraaien van het vlees zorgt ervoor dat het vet over de oppervlakte blijft bewegen. Roosteren maakt het vlees erg smakelijk maar heeft twee nadelen.

Kostbaar vet gaat verloren tenzij het vet onder het spit wordt opgevangen. Giet dit afgedropen vet regelmatig terug op het vlees. Roosteren bij een laaiend vuur kan de buitenkant koken en afsluiten zodat een groot deel van het vlees niet voldoende wordt gekookt waardoor schadelijke bacteriën in leven blijven. Langzaam roosteren verdient de voorkeur, en als het roosteren door blijft gaan nadat de buitenste laag is afgesneden, kan de rest van het vlees ook gaar worden.

Het vuur moet iets terzijde van het vlees zijn opgesteld zodat er ruimte is voor een druipschaal om het waardevolle vet in op te vangen.

Roosteren Grillen

Grillen

Grillen is een snelle manier om grote hoeveelheden voedsel te bereiden maar er is iets nodig waarop u het voedsel kunt leggen - gaas bijvoorbeeld - dat op stenen rust en boven de sintels van het vuur ligt. Het grillen moet alleen worden gedaan wanneer er een overvloed aan voedsel is, omdat het grootste deel van het vet uit het vlees verloren gaat. Hete stenen naast het vuur kunnen worden gebruikt als oppervlakken voor het grillen; men kan ook voedsel op een stok schuiven en die boven het vuur houden.

Als er geen metalen gaas beschikbaar is, maak dan een rooster van zeer groene stokken of laat een lange stok in een vork rusten zodat die het voedsel boven het vuur kan houden. Wikkel voedsel rond de stok. U kunt vlees en groenten ook barbecuen aan een stok die boven de gloeiende sintels wordt gehouden doordat hij aan beide zijden wordt ondersteund.

NOODSIGNALEN

• overdag: rokende vuren maken (op een windstille dag). De rookkolommen moeten ritmisch worden onderbroken. Nat materiaal zoals mos, groen gras produceert veel rook.
• Heliograaf: je handspiegeltje naar de zon richten zodat de zon enkele km’s weerkaatst wordt. In geval van nood met een geïmproviseerde spiegel van aluminiumfolie, een conservenblik, een glimmende metalen bord, glas, je bril of een gepolitoerd blad van een boom. Als er een vliegtuig in zicht komt: de zonnestralen er op proberen te richten. Het beste gaat dat met de seinspiegel: een dubbelzijdige spiegel met een gat in het midden. Die kan je ook van aluminiumfolie of een conservenblik maken.
• ’s nachts: drie vuren op een rij of op de hoeken van een gelijkbenige driehoek worden gezien als een roep om hulp. Elke piloot die het ziet onderneemt onmiddellijk een reddingsoperatie.
• Kleine lichtbronnen als kaarsen, aansteker of zaklantaarn worden van verre zichbaar als men ze ’s nachts in een tent aansteekt. De doorschijnende doeken werken als lampions.
• Onderstaande signalen herkennen alle vliegtuigpiloten. Ze kunnen van stenen, aarde, graszoden, stapels takken of boomstammen worden gemaakt of in de sneeuw of het zand worden platgetrapt, het liefst met zoveel mogelijk contrast en met schaduwwerking. Iedere piloot kan ze van verre zien.

Vliegt de piloot op je af, dan niet zomaar gaan zwaaien. Zwaaien betekent: alles in orde. Als je de ene arm optilt en de andere langs je lichaam laat hangen, vorm je een N, no oftewel neen. Geen hulp nodig.

Het lichaamsteken dat elke piloot tot hulp verplicht is een ypsilon (y): richtop staan, beide armen bewegingloos omhoog, zodat het lichaam een Y vormt: yes, ik heb hulp nodig. Als je op de grond liggend een Y vormt, betekent dat: levensgevaar. Gewond. Medische hulp onmiddellijk vereist.

Beweegt de piloot zijn vleugels dan geeft hij aan: begrepen, kan niet landen, haal hulp.

SCHIPBREUK

Probeer zo lang mogelijk te wachten vooraleer je de zinkende boot verlaat. Zoek drijvende stukken om je aan vast te houden en probeer zover mogelijk van de boot te komen (want als deze zingt zuigt hij je mee de dieperik in). Vindt je niets om je aan vast te houden, doe je broek dan uit, leg knopen in je broek en blaas er lucht in. Anders hou je je schoenen aan om het warmteverlies te beperken. Pas op voor haaien.

Als de richting waarin het land ligt niet bekend is, dan roei je in de richting waar zich wolken vormen, waar zich in toenemende hoeveelheden vogels, insekten, zeewier en drijfhout bevinden, waar je lichtschijnsel aan de horizon ziet, waar je vogelgekrijs, het loeien van een boei en dat soort geluiden hoort, daar bevindt zich tamelijk zeker het land.

SLAPEN

HANGMAT OPMAKEN – Aandachtspunten:

• Kijk of er zich boven je hoofd geen bijen- of wespennesten bevinden
• kijk of er geen dode bomen/takken in de omtrek zijn. Ze kunnen op je vallen.
• Blijf uit de buurt van solitaire bomen, die bliksem aantrekken
• Struikgewas onder je moet weg tegen de dieren
• Pas op voor slangen rond bomen, holen, grond, etc.
• Laat nooit je rugzak, schoenen, etc. onbedekt, er kunnen slangen en schorpioenen inkruipen.
• Blijf in bossen bij de randen, waar je kunt zien wat er zich rondom je afspeelt.
• Kampeer niet op een wildspoor die je onder de voet kunnen lopen.

OPENLUCHT

Als je geen tent bij je hebt, kun je bij mooi weer onder de vrije hemel slapen. Je moet alleen bescherming zoeken tegen de dauw: de nachtelijke neerslag van waterdamp, die wordt veroorzaakt door del ucht- en bodemvochtigheid. Onder een dichtbegroeide boom en op een los grondzeil, een poncho of een ander soort onderligger wordt je slaapzak niet nat door de dauw. Bij slecht weer moet je hutten bouwen. Je poncho/grondzeil kun je gebruiken als dak. Als dak kun je ook bladeren, takken, boomschors, gebundeld riet en graszoden.

TROPEN (in de)

• Heb je minder calorieën nodig dan in de koude klimaten.
• Hoge temperaturen = hevig zweten = mineralen en zouten gaan verloren. Je eten moet veel water bevatten en uitgebalanceerd zijn (mineralen vind je in bladgroente, noten en fruit en vlees). Bij de vertering van voedsel heb je water nodig. Genoeg drinken = veel urineren = lichte waterkleur
• Na veel zweten wat zout bij drinken doen
• Beschermen tegen de zon.
• Kleren moeten dagelijks gewassen worden en voor de avond moet een schoon, droog stel klaar liggen
• Bij het wandelen regelmatig pauzeren.

WANDELEN

RUSTPAUZES bij het wandelen

Ieder uur een tiental minuutjes rusten.

VOETVERZORGING

• Inspecteer tijdens het wandelen je voeten enkele malen per dag om geïrriteerde plekken af te dekken voor ze een ernstig probleem worden (Je schoenen en sokken af en toe eens uit doen kan deugd doen).
• Knip je teennagels kort en recht af (tegen slijtage sokken)
• Voeten zweten waardoor microben kunnen gedijen. Was je voeten 1x per dag met zeep. Droog je voeten goed. Stel ze daarna aan de frisse lucht bloot (zonder sokken).
• Geef jezelf een voetmassage.
• Wrijf antischimmel voetpoeder tussen je tenen (of talkpoeder) ’s morgens om voetschimmel te voorkomen.

WARMTE - SCHADUW MAKEN

• Bedek je hoofd en nek met een hoed met brede rand.
• Draag je lichtgewicht aluminium reddingsdeken over je als draagbare bron van schaduw. De folie reflecteert de zonnestralen zodat het onder de deken relatief koel blijft. De folie is winddicht en houdt de warmte vast door de hoeveelheid vocht (zweet) te verminderen die van het lichaam wordt afgevoerd (interessant bij open woestijnen of kale berg).

WEERSVOORSPELLING

Aanwijzingen voor mooi weer zijn:

• Kikkers kwaken ’s avonds.
• Krekels tjsirpen 's avonds.
• Spinnen maken webben.
• Glimwormpjes geven licht.
• Leeuweriken vliegen hoog in de lucht.
• Hoogvliegende zwaluwen.
• Rook stijgt recht omhoog.
• Avondrood (Een rode avondlucht wijst op de nadering van mooi weer)
• Avondnevel.
• Een regenboog in de avond (of in de namiddag)
• Avondvorst.
• Zware dauw.
• Laaghangende ochtendnevel.
• Grijze ochtendhemel.
• Oostenwind.
• Warme dag, koele nacht.
• Warm dal, koele berg.
• Warme bossen, koele velden.
• Stralenkrans om de maan.
• Bergen in de nevel.
• Kleine stapelwolkjes die tegen de avond verdwijnen.
• Schapenwolken hoog boven stapelwolken.

Aanwijzingen voor slecht weer:

• Kikkers kwaken 's morgens en overdag.
• Hinderlijke muggen.
• Springende vissen.
• Laagvliegende zwaluwen.
• Veel regenwormen.
• Veel slakken.
• Mollen werpen hoge molshopen op.
• Wild en schapen in de bergen komen naar beneden.
• Vee snuffelt in de lucht, slaat muggen van zich af en dringt 's avonds van de weide naar de stal.
• Koeien eten gulzig.
• Honden eten gras.
• Duiven blijven in de buurt van hun tillen.
• Vossen huilen.
• Helder uitzicht.
• Sterren flonkeren opvallend helder.
• Paardebloemen sluiten hun bloemkelken.
• Viooltjes sluiten 's avonds hun bloemen zo dicht dat ze er verwelkt uitzien.
• De melkdistel sluit 's nachts zijn bloem niet.
• Madeliefjes, hoefblad, dotters, boterbloemen en zuring nemen overdag al hun slaapstand aan.
• Berken geuren sterk.
• Boomschors transpireert, vooral de gladde schors van de beuk. - Vocht op waterleidingen.
• Zout wordt vochtig.
• Boter schift.
• Pijn bij mensen met reuma en jicht, met breuk-, operatie- en andersoortige littekens.
• Een ring om de maan.
• Een regenboog in de ochtend duidt op buien
• Morgenrood (een rode lucht bij zonsopkomst wijst op regen of sneeuw binnen een dag)
• Een diepblauwe of helder blauwe ochtendhemel.
• Opstijgende ochtendmist.
• Westen-, noordwesten- of zuidenwind.
• Laaghangende schapewolken.
• Laaghangende vederwolken.
• Wolkensluiers.
• Laaghangende, donkere wolken
• Alle onweerswolken en wel:
  - Stapelwolken die bij windstilte groter worden en naar boven uitwaaieren of kammen vormen.
  - Stratuswolken, die veranderen in kammen.
  - Kleine, laaghangende schapewolken met opvallend lichte kopjes.
  - Hoogopgetaste wolken die aan de onderkant donkerder zijn dan aan de bovenkant.
  - Stapelwolken die aan de onderkant veranderen in donkere wolkenzakken en aan de bovenkant lijken op te lichten, duiden op zwaar onweer, donder en bliksem en hagel.

ONWEER

• De kans op onweer kondigt zich meestal uren van te voren aan: (vermijd dan zeker bergtochten)
  een regenboog ’s morgens - geen ochtendnevel of opstijgende ochtendnevel bij een hoge temperatuur – felle zon bij drukkend weer.
• Hoe ver zit het onweer? De vuistregel: het aantal seconden tussen de bliksemschicht en de donderslag gedeeld door drie geeft de afstand van het onweer in kilometers aan. Een afstand van 3 km betekent: groot gevaar!
• Gevaarlijk zijn: alle uitstekende plekken, alle metalen, alle vochtige plekken, de toegangen tot holen en tunnels, grotten, kloven, overhangende rotsblokken.
• Een beetje veilig ben je:
  - in bossen, maar niet onder de hoogste bomen;
  - twee tot acht passen verwijderd van een minstens 10 meter hoge, steile rotswand of een groot rotsblok.
  – in minstens 3 meter in een diepe grot met minimaal 1 meter ruimte aan beide zijden van je.
• Op deze plekken moet je de juiste houding aannemen:
  - Zo diep mogelijk in elkaar duiken. Je benen zo bij elkaar houden dat ze een soort sokkel vormen waarop de aardstroom afketst. Houd je je benen uit elkaar dan kan de aardstroom via de ene voet het lichaam binnenkomen en via de andere voet verlaten. Indien je geen rubberzolen aanhebt, zit dan neer op iets droogs, buig uw hoofd voorover en trek uw knieën tegen uw borst aan waarbij u uw voeten van de grond tilt en alle ledematen zoveel mogelijk tegen u aandrukt. Zet uw handen niet op de grond, want dat kan een contact geven dat de bliksem geleidt. Als je niets hebt dat je van de grond kan isoleren, ga dan zo plat mogelijk op de grond liggen.
  - Isolatiemateriaal onder je voeten leggen (iets wat droog is): opgerold touw, je rugzak, kleding en dergelijke, rubberzolen van je schoenen.
  - Het touw niet om je heen laten liggen: het kan als bliksemafleider werken vooral als het doornat is.
  - Als je kans loopt te vallen, moet je je vastbinden met je touw: het touw zo kort mogelijk houden en op meerdere plaatsen vastmaken.
  - Alle metalen voorwerpen zo veilig mogelijk wegstoppen zodat ze de bliksem niet aantrekken.
• Het centrum van het onweer is vlakbij als je hoofdhuid begint te kriebelen, je haren overeind gaan staan, het lijkt alsof er spinrag op je huid ligt, metaal piept en knispert of blauwachtig licht afgeeft (elmsvuur). Kalm blijven. Ineengedoken blijven zitten, zoals hiervoor beschreven: dan is de kans het grootst dat je niet wordt getroffen door de bliksem. Na een onweer moet je er op bedacht zijn dat het kan terugkomen en dat er mogelijkerwijs andere buien volgen.

ANDERE

DOUANE - Losing Face voorkomen

Als je Indonesië binnenkomt, moet je soms een returnticket kunnen tonen. Zeg vriendelijk dat je het ticket in Jakarta zal kopen en af en toe een stilte laten vallen. Het is belangrijk dat je kalm, geduldig en vriendelijk blijft en dat er geen verliezer is "losing face". Je kunt eventueel 20 000Rp in het paspoort toestoppen.

SODIUMZEEP

Is een oud huismidel dat onlangs weer in zwang is gekomen. Het sop van sodiumzeep heeft een heel verrassende medicinale werking: het desinfecteert, heelt een paar huidaandoeningen, spoelt al het gif af dat op de huid is gekomen en biedt zelfs een zekere bescherming tegen virussen. Hondsdolheid kan bij voorbeeld tot aan het bezoek aan een dokter met redelijk succes worden bestreden als men de wond uitvoerig uitwast en spoelt met sodiumzeep.

Telefoneren & post & Internet

Bellen via Belgacom Calling Card (facturen worden maandelijks thuis verzonden). Tijdens de dag: 0.99^€ , daluren: 0,86€.

Voor telefoneren naar België vanuit een wartel toets je 001 - landnummer België = 32 - netnummer zonder 0 - abonneenummer. Vanuit een wartel kost het ± 20.000 Rp voor 3 min. bellen.

Een zichtkaart naar Europa: 600 Rp. Een brief: 1200 Rp.

Internet: gemiddeld tarief per uur: Sumatra (Medan) 4000Rp; Pekanbaru 6000Rp; Java (Jakarta) 8000Rp; Solo, Jbogor, Cirebon 4000 Rp

Telefoonnrs. & e-mail:

bank: Tel.

email dokter …

email thuis: …

Malaysia Airlines (confirmeren retour-ticket): Reservations (522-9690); Sales (522-9701); Administration (522-9705)

TIJDZONES

Wanneer het in Brussel 13.00 uur is, is het in:

Java, Sumatra, Madura (+6) : 19.00 uur;

Bali, Kalimantan, Lombok, Nusa Tenggara en Sulawesi (+7): 20.00 uur;

Irian Jaya en Maluku (+8): 21.00 uur.

Wanneer het bij ons zomertijd is, wordt het tijdsverschil met Indonesië een uur minder.

Singapore: +7

TRAINEN

Minimum 3 maand voor de reis beginnen te trainen. Wandel met je rugzak en voer geleidelijk aan de afstand en het gewicht in de rugzak op. Draag je wandelschoenen en loop stevig door. Na een tijdje ga je ook de bergen in. Met de fietshometrainer kun je je benen ook versterken door hem zwaarder in te stellen en te fietsen tot je begint te zweten.

VERVOER & Verblijf & Afstanden & Afdingen

• Goedkoop => Duur: Bus -> Trein -> Bemo (mini-bus) -> Becak
  Treinen zijn wel veiliger dan bussen en je hebt meer plaats, maar ze zijn trager en soms ietsje duurder dan de bus.
• Vliegtuig (vaste prijzen): Airtax luchthaven 100 000 Rp
• Trein (vaste prijzen): goedkoop -> duur => Economy class -> Bisnis-class -> executive class
  Veiligst is één dag vooraf ticket te kopen of vroeg bij het station te zijn.
  Jakarta (gambir station) -> Yogyakarta: 26 500 Rp (=bisnisklasse, eigen genummerde plaats, meer ruimte, nachttrein, 9 uur reizen)
• Bussen (vaste prijzen): goedkoop -> duur =>
  lokale bussen (ekonomi buses) -> Toeristenbus (express bus; Intercity-bus) -> Luxury air-con bus
  Economy bus = ± 1800 à 2200 Rp per 30 km aan ± 35km/uur.
  Yogyakarta -> Ngadisari (12 uur): 25 000 Rp; Ngadisari -> Kalibukbuk (9 uur): 25 000 Rp; Ujung Pandang -> Rantepao (9 uur) maatschappij Litha: 16 000 Rp; Rantepao -> Sengkang (5uur) maatschappij Risman Putra: 7 000 Rp; Sengkang -> Ujung Pandang (5 uur) maatschappij Batutumonga: 9500 Rp.
• Mini-bus (= opelets = Bemo's = pickup-trucks met rijen zitplaatsen): kleine bestelwagens ± 16 personen; rijden in, rond en tussen dorpen/steden; vragen meestal te veel; prijs tussen 300 & 1000 Rp voor korte ritten <10 km; Minimum 500 Rp (=2 frank); 10 km (± 30 min. rijden) = 1000 Rp (4 frank); 20 km = 2000 Rp; 30 km (± 1 uur rijden) = 2500 Rp; 40 km (± 1,5 uur) = 3000 Rp, Stad Medan (onafhankelijk de afstand) = 700 Rp.
• Becakrijders (vooruitgedreven door fiets): vragen altijd teveel = afdingen = prijs voor de rit varieert tussen 1000 & 2000 Rp. Een volle dag bv. in Yogyakarta is 3000 Rp. Om af te dingen moet u blijven lachen, terwijl u grapjes maakt over hoe hoog uw eerste bod is. Loop weg na uw laatste bod; als dit een goede prijs is, zal de becak-bestuurderuterugroepen.
• Fiets huren: 4000 à 5000 Rp per dag
• Scooter huren (inclusief benzine, verzekering): 16000 Rp per dag
• Accommodatie - Slapen (overnachten) Goedkoop => Duur:
  Penginapan -> Losmen (logement) -> Wisma's -> Hotel
  (Penginapan & Losmen hebben meestal een gemeenschappelijke badkamer)
  gemiddelde prijs Wisma (Douche + toilet) (soms warm water): ± 10 000 à 20 000 Rp
• Toeristenplaatsen: bij bijna elke toeristische plaats wordt er een soort toeristenbelasting geheven bij binnenkomst ± 500 à 3000 Rp.

SUMATRA

Boot Singapore (World Trade Centre) -> Sekupang (Pulau Batam, Indonesie): S$ 16 (=8,8$), 45 minuten

Boot Sekupang (Pulau Batam) –> Tanjung Buton (Sumatra) + bus Tanjung Buton – Pekanbaru:70.000Rp. + 2.500Rp haventaks, - Boot 4 uur, bus 4 ½ uur

Lokale bus Pekanbaru –> Bukittinggi: 12.000 Rp. (de toeristenbus kost je IR 35.000), 5 ½ uur

Bimo (mini-busje) Bukittinggi centrum –> Bukettinggi busstation: 500 Rp.

Lokale mini-bus Bukittinggi –> Padang Panjang: 1000 Rp, ± 9 km., ± 30 minuten

Lokale mini-bus Padang Panjang –> Singkarak: 2.000 Rp, ± 20 km, ± 40 minuten

Lokale mini-bus Singkarak –> Bukittinggi: 2.500 Rp, ± 30 km, ± 1 u 15

Ariconbus Bukittinggi (Sumatra) -> Jakarta (Java): Maatschappij : A.N.S., 140.000 Rp, 30 uur als de bus geen problemen heft. (Wij deden er 36 uur over, Aircon, reclining seats, toilet, Veel plaats voor de benen, Er werd heel weinig gestopt.)

Bemo Medan luchthaven -> centrum: 1000 Rp.

Trein Medan –> P. Siantar: 10.000 Rp. in bisnis-classe, 16.000 Rp. in executive classe, 2 ½ uur

Bemo P. Siantar treinstation –> P. Siantar busstation: Ir 700 p.p.

Minibus P. Siantar –> ferry Parapat: 3.000 Rp. , 1 uur

Bemo Medan centrum – > Medan Pinang Baris Bus Terminal: 1.000 Rp. , ± 10 km

Local bus Medan –> Bukit Lawang: 3.500 Rp. , 2 ½ - 3 uur

Ferry Medan – Penang (Maleisie): Malaysian Ringit 90 (Ir 276.000) p.p. + Ir 15.000 haventaks (vaste prijs) , 5 uur varen

(Als je in een reisbureau boekt, krijg je gratis vervoer met de bus vanaf dat reisbureau tot aan de haven (ongeveer 1 uur); de emigratiedienst in Medan is de meest chaotische, traagste en corrupte ooit meegemaakt!)

JAVA

Trein Jakarta –> Bogor: economic 1.500 Rp, bisnis : 6.000 Rp, 1u20 min

(Sommige economic-treinen kunnen overvol zitten, zeker deze ‘s morgens naar Jakarta toe!)

Trein Jakarta –> Cirebon: Cirebon Express, Bisnis-klasse 18.000 Rp, 3 ½ uur

Trein Cirebon –> Yogyakarta: 36.000 Rp. (+ 1.500 Rp. reservatiekosten) in bisnis-klasse, 6 uur

(reserveren is aangeraden aangezien de trein van Jakarta komt)

Bemo Yogyakarta Jalan Malioboro –> Yogyakarta busstation: 600 Rp.

Lokale mini-bus Yogyakarta –> Borobudur: 3.000 Rp, 1 ½ uur

( Je wordt in Borobudur op 10 minuten wandelen van het tempelmonument afgezet. )

Lokale bus Yogyakarta –> Kaliurang: 1.500 Rp, 26 km , 1 ½ uur

Trein Yogyakarta –> Solo: 3.000 Rp, 1 uur

Bejak Solo The Westeners –> Solo treinstation: 3000 Rp

Economic trein Solo –> Probolingo: 15.500 Rp, 8 ½ uur

(je kunt de hele tijd op de trein van alles kopen om te eten - de trein vertrekt in Solo niet uit Balapan Station!)

Bejak Probolingo treinstation – Probolingo busstation: 5000 Rp

bus Probolingo – Bondowoso: 4.200 Rp, 3 uur

mini-bus Bondowoso – Sempol: 4.000 Rp (startprijs 30.000 Rp. !), 2 ½ uur

politie-auto Sempol – Kawah Ijen: 30.000 Rp. voor de auto, ½ uur, 13 km (geen openbaar vervoer meer mogelijk)

Kawah Ijen – Probolingo: truck tot Banyuwangi (de sulfer-truck 2.000 Rp.)

(Wij gingen mee met de gehuurde auto van een andere toerist en betalden 30.000 Rp. voor 2 personen voor de hele rit tot Probolingo)

Bus Probolingo – Surabaya: 4.000 Rp, 1 u 45 minuten

City-bus Surbaya busstation – centrum: 750 Rp, 1 uur

Bemo Surabaya Hotel Bali – treinstation: 1.000 Rp.

Bisnis-trein Surabaya – Jakarta: 48.000 Rp. + 1.500 Rp. reservatiekosten, 14 uur gepland, wij deden er 17 ½ uur over wegens een kapotte brug (reservatie is noodzakelijk, naar het schijnt een gevaarlijke rit voor de baggage!)

Jakarta airportbus : vertrek vanaf Gambir treinstation, 5.000 Rp, 1 uur

VISA & TRAVELLER CHEQUES

• Geld opnemen met de maëstro bankcontact is het goedkoopst.
• Beetje duurder is geld opnemen met de visa-kaart aan een geldautomaat.
• Nog duurder is geld opnemen met visa-kaart binnen in een bank of wisselkantoor.
• Haal met je visakaart in een geldautomaat max. 10.000 BEF af o min. 5000 BEF (min. kost is 150 BEF). Indien je geld afhaald in een bank of wisselkantoor gaat er een min. bedrag van 200 BEF af + nog eens 3% wisselprovisie op het totale bedrag!
• Traveller cheques beste bij banken inwisselen en niet bij moneychangers (wisselkantoren). Beste banken: Bank Danamon & Bank Negara Indonesia (BNI) & Lippobank. Bank Rakyat is minder goed!
• Altijd je geld tellen (controleren) en bereken ook altijd zelf na wat je aan rupiahs hoort te krijgen.
• Oppassen met transactiekosten/commissie, bij sommige 0,5%, bij andere 5%! Alsook de bank kiezen met de beste koers. Verschillen soms tot 10%!

VOEDING

Vegetariërs: Eten zonder vlees (of vis) wordt nog steeds beschouwd als een teken van armoede. Vervangers hier zijn Tahu en Tempeh die vol hoogwaardige proteïnen zitten. Ze worden soms gebruikt in gado gado, een groentegerecht met pindasaus.

• bananenpannenkoeken of gebakken bananen (Pisang Goreng)
• bean sprouts & vegies in peanutsauce = Gado-Gado
• Fruit:
  - blimbing: (geel) frisse, zoete tot zure smaak
  - jambu air: (roze/rood): peervormig en sappig
  - manggis: (rond): erg zoet, zure nasmaak
  - nangka (wit tot geel): zoet
  - salak: (bruin): pittig-zoete smaak